- 10 آذر 1404
- مقالات, آموزشی, بیماری ها, حیوانات
- نظرات
فهرست مطالب
توکسوپلاسموز یکی از شایعترین بیماریهای انگلی مشترک بین انسان و حیوانات خانگی است که عامل آن، انگل Toxoplasma gondii میباشد. این بیماری در سراسر جهان شناخته شده و بیشتر در گربهها مشاهده میشود، زیرا آنها میزبان نهایی انگل هستند. با این حال، سگها، پرندگان خانگی و سایر حیوانات اگزوتیک نیز میتوانند ناقل این انگل باشند و از طریق تماس غیرمستقیم، آلودگی را منتقل کنند.
در این مقاله از بیمارستان دامپزشکی ارم تهران، بهطور کامل به معرفی علائم، روشهای تشخیص، درمان و راهکارهای علمی پیشگیری از توکسوپلاسموز میپردازیم تا صاحبان پتها بتوانند با آرامش و آگاهی، سلامت حیوان و اعضای خانواده خود را حفظ کنند.
توکسوپلاسموز در گربهها (نقش اصلی در چرخه انتقال و نکات مهم)
گربهها میزبان نهایی انگل Toxoplasma gondii هستند، یعنی تنها در بدن گربه مرحله جنسی انگل اتفاق میافتد و این حیوان نقش کلیدی در چرخه انتقال بیماری دارد. بعد از آلوده شدن، انگل در روده گربه تکثیر شده و اُسیستها (تخم انگل) را از طریق مدفوع دفع میکند. این اُسیستها در خاک، آب یا محیط مرطوب میتوانند ماهها زنده بمانند و منبع عفونی برای انسانها و سایر حیوانات باشند.
گربهها معمولاً از طریق چند راه به انگل مبتلا میشوند
- خوردن گوشت خام یا نیمپز
- شکار جوندگان یا پرندگان آلوده
- تماس با خاک آلوده یا محیطی که گربههای دیگر در آن اُسیست دفع کردهاند
نکته مهم این است که گربهها تنها برای یک دوره کوتاه (معمولاً دو هفته بعد از ابتلا)، ناقل فعال بیماری هستند و همه گربهها در طول زندگی خود ناقل توکسوپلاسموز نیستند. همچنین بسیاری از گربهها علائم ظاهری ندارند اما همچنان میتوانند اُسیست دفع کنند. بنابراین آزمایشهای دورهای در آزمایشگاه دامپزشکی ارم توصیه میشود.
علائم توکسوپلاسموز در گربهها
- بیحالی و کاهش اشتها
- تب و ترشحات چشمی
- اسهال، استفراغ یا کاهش وزن
- التهاب چشم و تاری دید
- بیتعادلی در حرکت یا لرزش عضلات
توکسوپلاسموز در سگها (ناقلان خاموش)
هرچند سگها میزبان نهایی انگل نیستند، اما میتوانند نقش ناقل مکانیکی داشته باشند. این یعنی ممکن است اُسیستهای انگل را از خاک یا مدفوع گربه به محیط یا بدن انسان منتقل کنند.
نشانههای توکسوپلاسموز در سگها
- تب و ضعف عمومی
- بیاشتهایی و بیقراری
- تورم غدد لنفاوی
- تشنج و لرزش در موارد پیشرفته
- التهاب ریه یا کبد
تشخیص در سگها نیاز به بررسی آزمایشگاهی دقیق دارد، زیرا علائم این بیماری مشابه با سایر عفونتهای انگلی و ویروسی است. در بیمارستان دامپزشکی ارم تهران، از روشهای نوین تشخیص مولکولی برای شناسایی دقیق توکسوپلاسموز استفاده میشود.
نکات طلایی توکسوپلاسموز برای مادران باردار
یکی از بیشترین دغدغههای صاحبان گربه، خطر انتقال توکسوپلاسموز در دوران بارداری است. اما واقعیت این است که اگر به اصول بهداشتی توجه شود، احتمال انتقال بسیار پایین است.
انگل تنها از طریق مدفوع آلوده گربه یا خوردن غذای خام منتقل میشود، نه از نوازش یا حضور حیوان در خانه. بنابراین، در صورت رعایت چند نکته ساده، نیازی به دوری از گربه نیست.
توصیههای ضروری برای زنان باردار
- هنگام تمیز کردن خاک گربه، از دستکش و ماسک استفاده کنید.
- خاک گربه را روزانه تعویض کنید تا اُسیستها فرصت رشد پیدا نکنند.
- گوشتها را کاملاً بپزید و از مصرف گوشت نیمپز خودداری کنید.
- پس از تماس با حیوان، دستها را با آب و صابون بشویید.
- در صورت داشتن گربه، آزمایش خون Toxo IgG و IgM را پیش از بارداری انجام دهید.
🔸 در بیمارستان دامپزشکی ارم، خدمات ویژهای برای چکاپ گربه هایی که صاحبان باردار دارند، ارائه میشود تا با اطمینان خاطر از سلامت حیوان و مادر، ارتباط عاطفی حفظ شود.
روشهای تشخیص توکسوپلاسموز در حیوانات خانگی
تشخیص بیماری از طریق آزمایش خون، سرولوژی یا PCR امکانپذیر است. در آزمایشگاه دامپزشکی ارم تهران، از جدیدترین تجهیزات برای شناسایی انگلها در مراحل مختلف بیماری استفاده میشود.
روشهای متداول تشخیص
- آزمایش سرولوژی (ELISA): برای تشخیص آنتیبادیهای IgG و IgM
- آزمایش PCR: برای شناسایی DNA انگل در خون یا مدفوع
- بررسی مدفوع: جهت یافتن اُسیستها در نمونه تازه
نتایج این آزمایشها توسط دامپزشک متخصص عفونی حیوانات تفسیر شده و برنامه درمانی متناسب با وضعیت حیوان تنظیم میشود.
درمان توکسوپلاسموز در حیوانات خانگی
درمان باید حتماً زیر نظر دامپزشک متخصص انجام گیرد، زیرا مصرف خودسرانه داروهای ضدانگل ممکن است به کبد یا کلیه حیوان آسیب بزند.
داروهای متداول در درمان
- کلیندامایسین (Clindamycin): داروی اصلی درمان در گربهها و سگها
- پیریمتامین (Pyrimethamine): همراه با مکمل فولیک اسید برای جلوگیری از کمخونی
- آنتیبیوتیکهای کمکی برای کنترل عفونتهای ثانویه
در حیوانات مسن یا مبتلا به بیماریهای مزمن، درمان با دقت بیشتری انجام میشود تا سیستم ایمنی دچار ضعف نشود.
پیشگیری از توکسوپلاسموز
پیشگیری همیشه کمهزینهتر و مؤثرتر از درمان است. با رعایت چند نکته بهداشتی، میتوان از بروز این بیماری در خانه جلوگیری کرد.
- استفاده از غذای خشک یا کنسروی معتبر برای گربه و سگ
- عدم دادن گوشت خام یا نپخته به حیوانات
- تمیز کردن خاک گربه روزانه با دستکش
- شستوشوی دستها بعد از تماس با حیوانات
- انجام انگلزدایی هر سه ماه یکبار در کلینیک دامپزشکی
- معاینه و آزمایشهای دورهای
نقش بیمارستان دامپزشکی ارم در تشخیص و درمان بیماریهای انگلی
بیمارستان دامپزشکی ارم یکی از مجهزترین مراکز دامپزشکی شمال تهران است که خدمات تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماریهای عفونی از جمله توکسوپلاسموز را با بهرهگیری از تجهیزات مدرن ارائه میدهد.
خدمات شاخص این بیمارستان شامل:
- آزمایشگاه دامپزشکی پیشرفته (امکان انجام تستهای مولکولی)
- داروخانه دامپزشکی (امکان تهیه داروهای نایاب و اختصاصی)
- تیم تخصصی دامپزشکان
- مشاوره رایگان درباره مراقبت از حیوانات خانگی در دوران بارداری
- بخش بستری و مراقبت ویژه برای حیوانات مبتلا به بیماریهای انگلی و عفونی
جمعبندی
توکسوپلاسموز بیماریای است که با آگاهی و مراقبت ساده قابل پیشگیری است. با مراجعه منظم به بیمارستان دامپزشکی ارم تهران، استفاده از خدمات آزمایشگاهی دقیق و رعایت نکات بهداشتی، میتوانید سلامت حیوانات خانگی و اعضای خانواده را تضمین کنید.
اگر به دنبال مجهزترین دامپزشکی شمال تهران هستید که تخصص، دلسوزی و امکانات مدرن را یکجا ارائه دهد، دامپزشکی ارم بهترین انتخاب شماست.
سوالات متداول
آیا توکسوپلاسموز از گربه به انسان منتقل میشود؟
بله، اما تنها در صورت تماس با مدفوع آلوده یا غذای خام، رعایت بهداشت کافی است تا خطر به حداقل برسد.
آیا درمان توکسوپلاسموز در حیوانات قطعی است؟
در اغلب موارد بله، با داروهای ضدانگل و مراقبت منظم در کلینیک، حیوان کاملاً درمان میشود.
آیا زنان باردار باید گربه خود را دور کنند؟
خیر، با رعایت اصول بهداشتی و بررسی آزمایشگاهی، خطر انتقال حداقل است.
هر چند وقت یکبار باید برای حیوان آزمایش توکسوپلاسموز انجام شود؟
حداقل هر ۶ ماه یکبار یا هر زمان که حیوان علائم مشکوک نشان دهد.














